Chăm sóc trẻ sơ sinh khi mới chào đời thế nào? Cần lưu ý gì?

Có lẽ mẹ đã tìm hiểu về trẻ sơ sinh và biết tất cả những gì một đứa trẻ sơ sinh làm là ăn, ị, khóc và ngủ. Nghe có vẻ đơn giản phải không?

Tuy nhiên, thực tế thì việc chăm sóc trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đặc biệt khi mới chào đời trong những ngày đầu không hề đơn giản như thế. Chưa kẻ còn rất nhiều lưu ý trong quá trình chăm sóc trẻ sơ sinh. Cùng tìm hiểu qua các công việc cụ thể dưới đây để các mẹ có thể nắm được và chăm sóc con tốt nhé!

Cho bú

Mẹ phải cho em bé ăn thường xuyên, và mỗi lần ăn chỉ ăn với một lượng nhỏ vì dạ dày của em bé sau khi sinh vẫn còn rất nhỏ. (Khoảng 28g đến 85g mỗi lần) . Khi đói, em bé thường sẽ khóc hoặc mút tay.

Trong vài ngày đầu tiên, trẻ sơ sinh thường giảm khoảng 7% trọng lượng cơ thể.

Trẻ sơ sinh thường xuyên buồn ngủ, vì vậy mẹ có thể sẽ cần đánh thức em bé dậy để bú sau 2h nếu bé trên 2,8 kg và sức khỏe bình thường. Khuyến khích nhẹ nhàng để bé tỉnh táo trong khi ăn. Hãy thử xoa đầu, lưng bé hoặc nói chuyện với bé.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh khỏe mạnh khi mới chào đời trong những ngày đầu là cho con ăn và ngủ đủ

Ợ, nấc cụt và nôn trớ

Một số trẻ sơ sinh thường xuyên cần được hỗ trợ để ợ, trong khi những trẻ khác tự ợ và cần rất ít sự trợ giúp từ mẹ. Nếu em bé của bạn quấy khóc hoặc có vẻ không thoải mái trong hoặc sau khi bú có lẽ mẹ cần giúp bé ợ hơi.

Thường thì cứ mỗi hai giờ, mẹ nên giúp bé ợ hơi vì khi bú, bé nuốt một lượng không khí vào bụng, nếu không khí tồn đọng trong bụng quá lâu sẽ gây đầy bụng.

Một số cách giúp bé ợ hơi như giữ em bé với đầu tựa vào vai mẹ,  ngồi thẳng trên đùi mẹ dùng tay đỡ cằm và ngực của bé và nhẹ nhàng vỗ nhẹ hoặc xoa vào lưng bé.

Đừng hoảng hốt khi bé nấc cụt hoặc nôn trớ. Nấc cụt là bình thường đối với trẻ sơ sinh và không làm cho bé khó chịu. Nôn trớ trong và sau khi cho ăn cũng hoàn toàn là điều bình thường.

Tuy nhiên nếu em bé nôn quá mức, hoặc nếu bé cũng cong lưng hoặc khóc, có thể bé đang bị trào ngược.

Trẻ sơ sinh đi tiểu và ị

Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ sẽ có ít nhất năm tã ướt mỗi ngày, trong khi con số  này đối với em bé được nuôi bằng sữa công thức có thể lên đến 10 chiếc tã.

Trẻ bú sữa mẹ có xu hướng ị nhiều hơn so với trẻ bú sữa công thức vì sữa công thức mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa.

Theo dõi lịch đi tiểu và phân em bé vì bác sĩ có thể hỏi về nước tiểu và nhu động ruột của bé trong lần kiểm tra đầu tiên.

Cách chăm sóc trẻ sơ sinh dưới 1 tháng tuổi hay lớn hơn là con cần được thay tã thường xuyên

Phân của lần đầu tiên đi ngoài kể từ khi sau sinh được gọi là phân su (meconium). Phân này có màu đen và đặc sệt. Sau khi bú sữa, phân sẽ chuyển sang màu xanh lục hoặc nâu nhạt.

Trong một số trường hợp, phân của bé có xuất hiện chất nhầy màu trắng hoặc vệt đỏ, hãy đưa bé đi gặp bác sĩ.

Phân của bé có thể mềm hoặc nước, những em bé bú sữa mẹ thường lỏng hơn (Điều này có thể dễ dàng bị nhầm lẫn với tiêu chảy).

Về cơ bản, bố mẹ phải có những hiểu biết căn bản về tình trạng phân cũng như thói quen đi vệ sinh của bé. Nếu có gì bất thường, phải đưa em bé đi gặp bác sĩ.

Trẻ sơ sinh khóc

Không có gì xung quanh điều này: Trẻ sơ sinh khóc. Tần suất, mức độ khóc và thời gian hoàn toàn thay đổi và sẽ thay đổi theo thời gian.

Trong vài ngày đầu tiên, nhiều trẻ sơ sinh khi mới chào đời rất yên tĩnh và buồn ngủ. Nhưng đến hai tuần tuổi, một đứa trẻ sơ sinh thông thường sẽ khóc khoảng hai giờ mỗi ngày.

(Thời gian khóc thường tăng cho đến khoảng sáu đến tám tuần tuổi, sau đó bắt đầu giảm dần).

Trẻ sơ sinh 18 ngày tuổi quấy khóc nhiều hơn những ngày mới chào đời

Khi bé lớn dần lên, mẹ sẽ cảm thấy dễ dàng hơn trong việc dự đoán xem tại sao bé khóc.

Với trẻ sơ sinh, những lý do khiến bé khóc có thể là tã bẩn, đói, mệt, không thoải mái. Một số trẻ sơ sinh trở nên quấy khóc khi xung quanh có quá nhiều tiếng ồn hay các hoạt động.

Tuy nhiên, sẽ có lúc bé khóc mà không rõ nguyên nhân và mẹ sẽ cần tìm cách gì đó để làm dịu bé. Hãy đáp lại những tiếng khóc của bé bằng sự chú ý và tình cảm.

Đừng cảm thấy bất lực hay thất vọng về bản thân khi mẹ không thể nhanh chóng tìm ra được lý do bé khóc.

Giấc ngủ của trẻ sơ sinh

Cộng tất cả các giấc ngủ ngắn lại, mỗi ngày, trẻ sơ sinh ngủ khoảng 16 đến 18 giờ.

Trẻ có thể ngủ bất cứ khi nào và bất cứ mọi nơi.

Bé cũng thích được quấn tã, vì khi được bao bọc kín, bé sẽ có cảm giác quen thuộc như khi còn trong bụng mẹ. Quấn tã cho bé khi ngủ cũng giúp bé tránh bị giật mình thức giấc.

Luôn đặt bé nằm ngửa và tháo tất cả chăn ra, cũng như các vật cản khác như gối, mền và đồ chơi để giảm nguy cơ hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh (SIDS).

Khi bé đã ngủ, đừng ngạc nhiên nếu mẹ nghe thấy bé phát ra những tiếng động lạ. Vì bé chưa thể tự làm sạch đường mũi của mình, mẹ có thể giúp bé rửa mũi.

Hít thở

Em bé có thể thở nhanh, rồi dừng lại vài giây, sau đó bắt đầu thở lại. Điều này có thể làm mẹ lo lắng.

Trong trường hợp bé có các triệu chứng sau đây, hãy liên hệ với bác sĩ:

• Bé càu nhàu
• Cánh mũi phình ra
• Co thắt ngực
• Hít thở liên tục
• Có tiếng khò khè phát ra từ ngực bé
• Hơi thở nặng nề
• Tạm dừng từ 10 đến 15 giây giữa các hơi thở

Tắm cho trẻ sơ sinh

Khi chưa rụng rốn, mẹ vẫn hoàn toàn có thể tắm cho bé, tuy nhiên hãy thực hiện theo chỉ dẫn của bác sĩ, nhiều bác sĩ khuyên rằng không nên để rốn ẩm ướt.

Mẹ cần nhẹ nhàng khi tắm cho bé

Mẹ cũng không nên tắm cho bé thường xuyên vì tắm thường xuyên có thể khiến da bé bị khô.

Sử dụng khăn ấm, ẩm hoặc khăn lau không mùi để lau nhẹ quanh nếp gấp cổ và các khu vực khác mà sữa mẹ có thể đọng lại.

Những gì mẹ thực sự cần: Quần áo sơ sinh

Những bộ trang phục dễ thương có thể sẽ thoải mái lúc đầu - nhưng về sau mẹ sẽ muốn quần áo dễ thay đổi, và tốt cho giấc ngủ ngắn của bé.

Trang phục một mảnh kiểu kimono có thể sẽ giúp bé thoải mái.

Những gì mẹ thực sự cần: Thiết bị sơ sinh

Trong thời gian mang thai, mẹ có thể đã tích lũy được một số đồ dùng trẻ em. Hiện tại, mẹ chưa sử dụng nhiều. Mẹ cần một nơi an toàn để bé ngủ, ghế ô tô được lắp đúng cách. Ngoài ra một số vật dụng như thảm, đồ chơi… cũng sẽ có ích.

Mang em bé về nhà

Đưa em bé về nhà đánh dấu sự thay đổi trong cuộc sống của mẹ, đừng hi vọng là mẹ có thể nhanh chóng thích nghi được với sự thay đổi này. Trên thực tế, có thể mất từ ​​vài ngày đến vài tháng để có thể đưa mọi thứ vào quỹ đạo.

Cơ thể của mẹ lúc này vẫn chưa hoàn toàn ổn định. Mẹ có thể cười, khóc, thất vọng, phấn khích và cảm nhận được vô số cung bậc cảm xúc chỉ trong vài giờ - hoặc thậm chí là vài phút.

Cuộc sống thay đổi nhiều khi đón một thành viên nhỏ đến gia đình của mình

Và có lẽ mẹ sẽ thấy rằng việc chăm sóc trẻ sơ sinh chiếm một lượng thời gian đáng kinh ngạc, khiến mẹ khó có thể tìm được thời gian cho riêng mình.

Khoảng 70-80 % bà mẹ mới trải nghiệm Hội chứng “baby blues”  vài tuần đầu sau khi sinh.

May mắn thay, baby blues thường sẽ biến mất trong vòng hai tuần. Tuy nhiên, tất cả các bậc cha mẹ nên biết về hội chứng này, và các dấu hiệu trầm cảm sau sinh (PPD).

So với baby blues, PPD tồn tại lâu hơn và nghiêm trọng hơn. PPD có thể ảnh hưởng đến cả bố và mẹ. Trong trường hợp bị PPD, cần tiếp nhận điều trị ngay lập tức để tránh ảnh hưởng đến em bé và cuộc sống gia đình.

Một cách để đối phó với “baby blues” là tận dụng những thời gian rảnh để chăm sóc gia đình. Đối với công việc vặt trong nhà, mẹ có thể thuê người làm giúp hoặc nhờ người thân.

Trong khi bé ngủ, hãy cố gắng ngủ, tắm rửa hoặc làm bất cứ điều gì để giúp mẹ vui vẻ, thoải mái và có thêm năng lượng.

Cơ thể của mẹ

Cơ thể của mẹ cũng đang trải qua những thay đổi lớn về thể chất. Khoảng 72 giờ sau khi sinh, cơ thể sẽ sản xuất ra nhiều sữa hơn. Bây giờ mẹ đã sản xuất ra sữa non giàu kháng thể, thường có màu vàng hơn sữa mẹ.

Lúc này ngực của mẹ sẽ trở nên đầy đặn, săn chắc và nặng hơn.

Mặc dù nhiều người cho rằng việc cho con bú diễn ra tự nhiên, nhưng không có gì lạ khi mẹ gặp phải khó khăn trong việc cho em bé bú.

Một chuyên gia tư vấn cho con bú có thể sẽ giúp ích cho mẹ trong việc khắc phục các vấn đề. Với sự giúp đỡ của các chuyên gia, mẹ dần dần sẽ biết cho bé bú đúng cách.

Cho con bú có thể làm cho núm vú của mẹ thực sự đau. Rửa ngực bằng nước, thoa kem lanolin nguyên chất sau khi cho con bú, hoặc sử dụng giọt sữa mẹ vắt ra làm kem dưỡng ẩm núm vú có thể sẽ giúp vú đỡ đau hơn.

Nếu mẹ không chắc bé có đói không, hãy chú ý xem bé có thực sự nuốt sữa vào khi bú hay không. Nếu quyết định không cho con bú, hãy xin lời khuyên từ bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn cho con bú về cách tốt nhất để ức chế tiết sữa.

Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học giúp mẹ mau chóng lấy lại vóc dáng sau sinh

Khi ngừng cho con bú, mẹ sẽ phải trải qua cơn đau. Sự khó chịu sẽ lên đến đỉnh điểm trong khoảng ba đến năm ngày sau khi sinh và sau đó giảm dần.

Để đối phó với cơn đau tạm thời, hãy thử thuốc giảm đau không kê đơn, và dùng áo ngực hỗ trợ.

Nếu sinh thường, có lẽ đến thời điểm này mẹ vẫn còn khá đau. Bị rách hoặc cắt tầng sinh môn có thể gây đau đớn thêm. Một miếng lót lạnh có thể sẽ giúp mẹ giảm viêm, giảm đau hiệu quả.

Nhiều phụ nữ bị táo bón nặng sau khi sinh. Ngoài ra, trong khoảng sáu tuần sau khi sinh, mẹ có thể cần phải đeo băng vệ sinh kích thước đủ để hấp thụ sản dịch sau sinh.

Nếu phải sinh mổ, mẹ sẽ cần có ai đó ở bên giúp đỡ mọi công việc trong vòng ít nhất một tuần. Trên thực tế, nhiều bác sĩ khuyên mẹ  không nên mang vác bất kỳ thứ gì nặng hơn em bé cho đến lần kiểm tra sau sinh đầu tiên.

Có thể mẹ sẽ cần một ít thuốc giảm đau.

Gọi cho bác sĩ nếu xuất hiện máu hoặc mủ rỉ ra từ vết mổ, vì điều đó có thể là dấu hiệu  nhiễm trùng hoặc huyết khối. Giống như với những người đã sinh thường, mẹ có thể sẽ cần thuốc làm mềm phân trị táo bón sau sinh.

Một trong những điều có thể gây sốc với nhiều mẹ đó là sau sinh, cơ thể mẹ vẫn không thay đổi nhiều so với lúc mang thai. Có thể sẽ mất vài tuần hoặc vài tháng để cơ thể có thể về lại trạng thái ban đầu.

Nguồn: Babycenter