Cách dạy trẻ mới biết đi phát huy tính tự lập

Nhiều mẹ đã tham khảo cách dạy con tự lập của người Nhật và biết rằng rèn luyện tính tự lập cho trẻ là điều nên làm từ sớm. Ba mẹ có thể khuyến khích trẻ tự lập bằng nhiều cách khác nhau để giúp trẻ bớt nhút nhát, bớt bám mẹ và giảm sự phản kháng không cần thiết. Việc rèn luyện tính tự lập cho trẻ cần thực hiện từ đâu? Mời ba mẹ tham khảo bài viết!

Khi mẹ có bé, cuộc sống sẽ trở nên bận rộn hơn với những công việc như: chuẩn bị bữa ăn dặm, giấc ngủ hay các hoạt động ngoài trời cho bé. Những việc này khiến mẹ quay cuồng và nghĩ rằng mình vẫn sẽ bận rộn cho đến tận khi bé biết tự đi giày, tự ăn, đánh răng...

Bố mẹ cần kiên nhẫn khi dạy con tự lập và khuyến khích bé làm các nhiệm vụ tự chăm sóc bản thân phù hợp với lứa tuổi. Bởi đây là một kỹ năng rất cần thiết cho trẻ ở tuổi chập chững biết đi. Tính tự lập giúp bé có khả năng kiểm soát và chịu trách nhiệm với cuộc sống và hành động của bản thân. 

Cách dạy con tự lập không có gì quá cao siêu, ngay cả những hành động đơn giản như bé đặt một chiếc áo bẩn vào giỏ quần áo cũng giúp con cảm thấy mình làm được việc có ích và thúc đẩy ham muốn học hỏi. Vì vậy, việc khuyến khích và phát triển tính tự lập cho bé từ sớm sẽ giúp bé có suy nghĩ rằng mình là một thành viên độc lập trong gia đình.

>> Dạy con tự lập giai đoạn 2-3 tuổi

>> Dạy trẻ biết tôn trọng người khác từ 2 tuổi

Ngay cả tự làm một chuyện nhỏ cũng giúp trẻ nhận thức về tự lập tốt hơn

Các hoạt động tự chăm sóc bản thân cũng mang lợi ích đến nhiều khía cạnh khác trong quá trình phát triển, như các khả năng kiểm soát và kỹ năng vận động tinh.

Một số cách dạy trẻ tự lập từ sớm

Tuỳ thuộc vào tính cách, có bé sẽ tình nguyện thực hiện các hoạt động tự chăm sóc bản thân, có bé lại cần sự động viên, khuyến khích từ bố mẹ. 

Dưới đây là một số phương pháp để bố mẹ giúp bé phát huy tính tự lập:

Tìm hiểu về các hoạt động tự chăm sóc bản thân phù hợp với từng lứa tuổi. Bố mẹ hãy tạo cơ hội khi bé muốn tự mình làm một việc gì đó. Nếu như hành động đó không liên quan đến dao, kéo hoặc những vật dụng nguy hiểm khác, mẹ hãy để em bé chủ động làm và chỉ giúp đỡ khi con thực sự cần.

Trong chương trình POH ACTI, bố mẹ có thể lựa chọn nhiều hoạt động khuyến khích trẻ tự chăm sóc bản thân để phát huy tính tự giác ở tuổi chập chững biết đi như:

1. Đưa ra lựa chọn cho con: Việc trẻ tự mình điều khiển xe đồ chơi thể hiện mong muốn được kiểm soát sự việc của bé. Ví dụ, bé muốn mặc quần ngắn trong khi bên ngoài trời khá lạnh. Mẹ không nên mắng bé hoặc ép bé phải mặc quần dài, thay vào đó mẹ hãy đưa ra những lựa chọn hợp lý: “Con muốn mặc chiếc quần dài màu xanh lá cây hay màu xanh nước biển?”. Bằng cách này, bé sẽ là người đưa ra quyết định cuối cùng nhưng vẫn nằm trong tầm kiểm soát của mẹ.

2. Tạo ra hoạt động tự chăm sóc bản thân phù hợp: Đặt đồ ngủ vào ngăn tủ thấp nhất trong phòng bé để bé có thể tự lấy ra mặc trước khi đi ngủ. Hoặc đặt một số đĩa và cốc của bé trên cái tủ thấp trong bếp để con có thể tự lấy trong bữa ăn.

3. Cho bé thêm thời gian: Nếu mẹ tốn 30 phút để khiến bé đi vào giấc ngủ, mẹ thử bắt đầu dỗ bé ngủ sớm hơn một chút. Hành động này có lợi cho cả mẹ và bé: Bé có thời gian để hoàn thành nhiệm vụ “đi ngủ” và mẹ có thêm nhiều thời gian dành cho bé. Cách này có thể áp dụng cho bất kỳ thói quen hàng ngày nào của bé.

Khuyến khích trẻ tự chăm sóc bản thân để phát huy tính tự lập từ sớm

4. Cân bằng giữa giúp đỡ bé và mặc kệ cho bé tự hoàn thành: Mẹ không nên giúp đỡ khi bé đang cố gắng dùng chiếc nĩa để lấy miếng chuối, và hãy cho bé một hoặc nhiều cơ hội để thực hiện. Bởi những hoạt động như thế này liên quan đến phát triển các kỹ năng vận động tinh và bé cần nhiều thời gian tập luyện để có thể làm thành thạo.

Khi mẹ muốn bé tự làm một việc gì đấy, mẹ nên thử thoả hiệp với bé: “Mẹ sẽ cởi chiếc tất này và con cởi chiếc còn lại nhé.”. Thỉnh thoảng bé sẽ từ chối bởi bé cảm thấy mệt hoặc đơn giản, hôm đó bé không vui. Lúc này mẹ hãy bình tĩnh và giúp com làm. Hãy thử lại vào một ngày mẹ cảm thấy bé đang thoải mái và vui vẻ nhé!

Mẹ có thể tham khảo thêm phương pháp Scaffolding khi dạy con hoàn thành nhiệm vụ hàng ngày.

5. Động viên bé: Việc học cách tự làm mọi thứ có thể khiến bé cảm thấy thất vọng và chán nản khi bé tạo ra những sai lầm hay sự cố. Nếu mẹ muốn bé kiên trì với những nhiệm vụ khó khăn thì mẹ hãy hỗ trợ, khen ngợi bé và nói với bé rằng sai lầm là một điều bình thường, nếu bé cố gắng thì có thể hoàn thành và giải quyết được mọi việc.

Bố mẹ có thể cảm thấy quá trình dạy bé tự chăm sóc bản thân là một quá trình dài và nhàm chán. Nhưng bố mẹ nên hiểu rằng, dù là những công việc nhỏ nhặt nhất với em bé ở tuổi chập chững tập đi cũng dạy con những bài học về sự tự lập và tinh thần trách nhiệm.

Một câu hỏi thường được đặt ra là dạy trẻ tự lập khi nào? Thực ra ba mẹ hoàn toàn có thể dạy trẻ tự lập từ sơ sinh (thông qua việc luyện ngủ - chơi tự lập - ăn dặm BLW. Ba mẹ có thể tham khảo thêm POH EASY ONE). 

Việc dạy con tự lập không bao giờ là quá sớm. Nhưng với những hoạt động phức tạp hơn và đòi hỏi sự phát triển về mặt thể chất và cảm xúc nhất định ba mẹ cần chờ đến khi con sẵn sàng.

Trong trương trình POH ACTI 1-3 tuổi, các giảng viên có chia sẻ về các dấu hiệu cho thấy trẻ sẵn sàng học các kỹ năng vệ sinh cá nhân. Ngoài ra, ba mẹ còn được hướng dẫn chi tiết cách tương tác với con để giúp bé tự lập nhiều mặt trong sự phát triển.