Vitamin D cho trẻ và câu chuyện tắm nắng đã thay đổi

Chào các bạn, Vitamin D gần đây được nhiều quan tâm hơn do những phát hiện mới giữa vitamin D đến hoạt động biểu hiện của hơn 2000 gen liên quan đến sức khỏe-bệnh.

Những cơ quan nhận Vitamin D nằm rải rác hầu như ở các loại tế bào trong cơ thể, từ tế bào mô mỡ đến tế bào miễn dịch T. Những phát hiện mới cho thấy Vitamin D có thể tham gia vào vai trò kiểm soát bệnh trong liệu pháp gen di truyền hoặc thiếu hụt vitamin D có thể kích hoạt 1 quy trình kém kiểm soát-dẫn đến bệnh.

Những điều mới về vitamin D dẫn đến sự quan tâm cũng như nhiều lo sợ vitamin D như là “1 chìa khóa tổng nào đó”, do đó chiến lược ngăn ngừa thiếu hụt và duy trì đủ là được quan tâm nhiều năm gần đây. Do đó, việc tắm nắng, ăn thực phẩm chứa vitamin D, và dùng thuốc bổ sung Vitamin D đều là những cách để lấy vitamin D tích cực.

Cho trẻ sơ sinh tắm nắng có tốt không?

Những hướng dẫn luôn cần phải cập nhật để phù hợp với những phát triển mới để luôn đặt chất lượng-an toàn cho sức khỏe con người lên hàng đầu. Do đó, không là sai khi ai đó khuyên bạn tắm nắng, hơn nữa, tắm nắng tổng hợp vitamin D là ko sai, điều quan trọng là chúng ta cần luôn cập nhật để chọn cách tắm nắng phù hợp và tốt nhất.

Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển xương, răng và giúp trẻ hấp thụ canxi từ sữa và thức ăn. Thiếu hụt vitamin D có thể làm trẻ bị còi xương, thấp còi và những nguy cơ phát triển bệnh mãn tính trong giai đoạn sau.

Vấn đề quan tâm của WHO gần đây là làm sao đảm bảo đủ vitamin D cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ- nhóm nguy cơ thiếu hụt. Đây là những vấn đề cha mẹ cần quan tâm khi bổ sung vitamin D cho trẻ.

1. LỜI KHUYÊN TẮM NẮNG ĐÃ THAY ĐỔI

Việc tắm nắng cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ để nhận vitamin D gần đây đã được thay đổi và không còn khuyến khích cho nhóm trẻ này vì 2 lí do:

• Da của nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa hoàn chỉnh và rất nhạy cảm với các tác động của tia UV. Thời điểm tắm nắng phù hợp để da trẻ tổng hợp Vitamin D là trùng với thời điểm có nhiều tia UV. Do đó, trẻ rất dễ bị tổn hại bởi tia UV.
• Khí hậu và môi trường bắt đầu thay đổi do ảnh hưởng của ô nhiễm môi trường so với thời điểm

10 năm trước đây. Những lo ngại của các nhà sức khỏe về mức độ ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến tia nắng và khả năng hấp thụ. Hơn nữa, có những báo cáo liên quan giữa viêc tắm nắng và viêm hô hấp ở nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Báo cáo của WHO đầu tháng 2/2019 đã cân nhắc và đưa ra lời khuyên Vitamin D cho nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đến 5 tuổi: Nhóm trẻ này có những nguy cơ cao ảnh hưởng bởi tia UV khi tắm nắng, mặt khác, các bé chưa phát triển hành vi ăn uống đầy đủ, nên thành phần thức ăn chứa đủ vitamin D là khó đạt được. Các rào cản này đã làm nhóm này trở nên dễ thiếu hụt vitamin D.

Bằng chứng hiện tại cho thấy việc bổ sung vitamin D từ thực phẩm bổ sung là cách hiệu quả và an toàn nhất.

Lưu ý : thời gian tắm nắng nếu có điều kiện tốt trong khoảng 6h -9h sáng, lúc này các tia hồng ngoại hoạt động mạnh và tốt cho quá trình hấp thụ vitamin D vào da.

Tuy nhiên, những lo ngại của các nhà sức khỏe về mức độ ô nhiễm không khí ảnh hưởng đến tia nắng và khả năng hấp thụ, ba mẹ cân nhắc chỉ phơi nếu không khí môi trường nơi ở thuận lợi nắng tốt vẫn có thể phơi nắng trên khoảng giờ khuyến nghị trên, hoặc bổ sung bằng thuốc, thực phẩm nếu cân nhắc thấy an toàn và hiệu quả hơn.

2. ĐỘ TUỔI CÓ THỂ BỔ SUNG VITAMIN D

Hiện tại, nhóm trẻ sinh khỏe mạnh có thể bổ sung từ 1 tháng tuổi. Tuy nhiên, nhóm trẻ sinh non có thể bổ sung từ lúc mới sinh. Việc duy trì bỗ sung vitamin D là cần thiết bổ sung trong năm đầu đời.

Mức độ bổ sung cho 3 năm kế tiếp (1-3 tuổi) là quan trọng nếu trẻ nằm ở nguy cơ cao như ít vận động ngoài trời, sống trong môi trường ô nhiễm và khí hậu ảnh hưởng khá lớn hoặc chế độ ăn của trẻ không ổn định, ít các thực phẩm chứa vitamin D tự nhiên như nấm, cá, trứng.

3. BỔ SUNG VITAMIN D BẰNG ĐƯỜNG NÀO LÀ AN TOÀN VÀ TĂNG HẤP THỤ TỐT?

Với nhóm trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đến 5 tuổi, bổ sung bằng đường miệng là được khuyên cho nhóm trẻ này. Các bổ sung bằng đường khác đường miệng là không được khuyên, trừ khi có lời khuyên trực tiếp từ chuyên gia.

Khi bổ sung đường miệng, tránh bổ sung vitamin D dạng viên nang. Chỉ dạng lỏng nhỏ giọt và dạng xịt là được khuyên cho nhóm trẻ nhỏ. 

Niêm mạc miệng đặc biệt là vùng dưới lưỡi với vô số mao mạch nằm ngay lớp dưới màng đáy của tế bào biểu mô nên vitamin D được hấp thu thẳng vào vòng tuần hoàn mà không chịu tác dụng của dịch tiêu hóa và được vận chuyển đến gan để bắt đầu bước chuyển hóa dạng chức năng sau đó.

Thời điểm bổ sung vitamin D là tốt nhất?

Vitamin D là vitamin tan trong chất béo, nên việc bổ sung trong hoặc sau ăn 30 phút vào các buổi trong ngày miễn trước 8 giờ tối là sẽ hấp thụ tốt nhất vitamin D và đồng thời vitamin D cũng giúp hấp thụ các chất dinh dưỡng khác.

4. LIỀU BỔ SUNG VITAMIN D

Theo hướng dẫn, liều dự phòng vitamin D là liều duy trì cho trẻ không thiếu hụt vitamin D, và không gây dư thừa. Độ tuổi 0- 4 tuổi: Liều dự phòng là 300-400IU/ngày dành cho các bé bú mẹ hoàn toàn hoặc bú sữa công thức kết hợp dưới 500mL/ngày.

Riêng trẻ bú sữa công thức (có chứa vitamin D trong thành phần) hoàn toàn và lượng bú trên 500mL/ngày thì không cần bổ sung vitamin D hằng ngày.
------------------
Nguồn: Bệnh viện Nhi đồng thành phố

Nutrionist Anh Nguyen - Child Nutrition Foudation

Holt K, et al. Nutrition supervision: Infancy. In: Bright Futures Nutrition. 3rd ed. Elk Grove, Ill.:

American Academy of Pediatrics; 2011

Todd, J. et al. Vitamin D3 supplementation in healthy adults: a comparison between capsule and oral spray solution as a method of delivery in a wintertime, randomised, open-label, cross-over study.

British Journal of Nutrition, 2016.

WHO (11 February 2019) Vitamin D supplementation in infants.