Tật dính thắng lưỡi ở trẻ sơ sinh

Dính thắng lưỡi hay còn gọi là thắng lưỡi ngắn (ngắn phanh lưỡi) là một dị tật bẩm sinh nhẹ. Trẻ mắc dị tật này thường bị hạn chế quá trình cử động bình thường của lưỡi và sự phát âm. Mời ba mẹ cùng tìm hiểu kỹ hơn về tật dính thắng lưỡi và cách điều trị với bài viết sau đây!

1. Tật dính thắng lưỡi là gì?

Dính thắng lưỡi là hiện tượng dây thắng ở lưỡi (lớp niêm mạc mỏng phía dưới, gắn lưỡi với hàm dưới) bị ngắn hoặc dính vào sát đầu lưỡi cản trở các hoạt động của lưỡi. Thắng lưỡi của trẻ có thể bị dính nhiều hoặc dính ít.

Tật dính thắng lưỡi ở trẻ

Có khoảng 5% trẻ sơ sinh mặc dị tật này. Hầu hết các trường hợp được phát hiện ngay trong tháng đầu sau sinh trong các buổi thăm khám sức khỏe định kỳ hoặc tiêm chủng.

Ở các giai đoạn sau ba mẹ có thể dễ dàng nhận ra một số dấu hiệu của tật dính thắng lưỡi như khó bú, khó phát âm và tăng cân chậm.

2. Phân loại dính thắng lưỡi

Có 4 loại dính thắng lưỡi thường gặp:

• Dính phía trước của lưỡi, chỉ dính phần màng mỏng gần đầu lưỡi. Loại này phổ biến nhất.
• Dính ở giữa mặt dưới của lưỡi.
• Dính phần xa hơn ở giữa mặt dưới của lưỡi.
• Dính phía sau của lưỡi, dính sàn miệng vào phía sau mặt dưới của lưỡi, không dính ở đầu lưỡi, lớp màng rất dày, loại này hiếm gặp hơn.

Để có thể phân loại mức độ dính thắng lưỡi ở trẻ em thì cần phải dựa theo chiều dài của thắng lưỡi được đo từ nơi bám ở sàn miệng đến vị trí bám vào lưỡi, có các mức độ sau:

• Mức độ nhẹ: Đầu lưỡi có thể chạm vào vòm khẩu cái cứng, lưỡi hoạt động bình thường, đưa ra trước và hai bên dễ dàng. Giọng nói của bé không có nhiều ảnh hưởng, vẫn phát âm khá rõ chữ.
• Mức độ trung bình: Đầu lưỡi không thể chạm vòm khẩu cái cứng, có sự hạn chế chuyển động của lưỡi làm cho bé bú khó khăn hơn và phát âm của bé bị cản trở.
• Mức độ nặng: Đầu lưỡi hầu như dính vào sàn miệng, di chuyển rất kém, không thể đưa đầu lưỡi lên trên, ra ngoài và sang hai bên. Bé khó phát âm chuẩn các chữ cái như s, th, d, l, n, t.

3. Phát hiện tật dính thắng lưỡi ở trẻ

Dấu hiệu rõ ràng và dễ nhận thấy nhất là khi bé bú mẹ. Dính thắng lưỡi khiến trẻ khó bú, thời gian bú lâu và chậm tăng cân. 

Ngoài ra, tùy thuộc vào mức độ và tuổi của trẻ mà con có các dấu hiệu:

• Dây thắng lưỡi ngắn và làm hạn chế cử động của lưỡi
• Đầu lưỡi của trẻ không thè ra bên ngoài môi được
• Đầu lưỡi không thể đụng nóc vòm họng
• Khi trẻ khóc thì đầu lưỡi có hình trái tim
• Khi trẻ thè lưỡi thì có hình nhọn hoặc hình vuông
• Dính thắng lưỡi làm cho các răng cửa hàm dưới bị nghiêng hoặc hở
• Trẻ gặp khó khăn khi bú và phát âm cũng khó khăn hơn

4. Dính thắng lưỡi ảnh hưởng đến bé như thế nào?

Dính thắng lưỡi về cơ bản không gây nguy hiểm đến sức khỏe và tính mạng của trẻ. Tuy trẻ mắc dị tật này gặp khó khăn trong các hoạt động sau:

• Trẻ bị dính thắng lưỡi thường gặp khó khăn trong việc phát âm, nói ngọng (hay còn gọi là giọng dài lưỡi, giọng ngắn lưỡi).
• Gây khó khăn cho bé trong việc bú, ăn uống, khi nuốt lưỡi sẽ co lại khiến trẻ biếng ăn, chậm tăng cân.
• Làm mất thẩm mỹ hàm răng bé vì các răng cửa ở hàm dưới thường bị nghiêng hoặc có khe hở giữa 2 răng cửa hàm dưới.
• Thắng lưỡi ngắn có thể gây co kéo và dễ gây viêm và tụt lợi ở mặt trong răng của hàm dưới.

4. Thời điểm nào điều trị dính thắng lưỡi cho bé là tốt nhất?

Việc điều trị dính thắng lưỡi sẽ phụ thuộc vào mức độ trẻ bị dính thắng lưỡi. Ngay khi phát hiện con bị dính thắng lưỡi ba mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được khám và đánh giá chính xác mức độ dị tật.

Nếu trẻ bị dính thắng lưỡi nhiều, gây ảnh hưởng tới quá trình bú và phát âm bác sĩ sẽ chỉ định cắt thắng lưỡi sớm. Trẻ phải được các bác sĩ chuyên khoa răng hàm mặt đánh giá trước mổ để loại trừ các nguyên nhân gây khó phát âm khác.

Ngoài ra, kỹ thuật cắt thắng lưỡi còn phụ thuộc vào lứa tuổi của trẻ, khi trẻ dưới 3 tháng tuổi thì cần giữ cho đầu của trẻ thật chặt, có thể chỉ bôi hoặc tiêm thuốc tê cho trẻ rồi dùng dao điện để cắt thắng lưỡi, kỹ thuật này có thể giúp trẻ bú lại được ngay sau khi cắt.

Tuy nhiên, với trẻ lớn hơn thì có thể cắt dây thắng lưỡi dưới gây tê hoặc gây mê rồi dùng dao mổ hay máy cắt đốt để cắt thắng lưỡi và sau đó khâu lại, vài tuần sau vết thương mới lành.

Thông thường các bác sĩ khuyến cáo trẻ nên thực hiện thủ thuật dính thắng lưỡi khi trẻ được 3-4 tháng tuổi. Không nên thực hiện quá sớm để tránh tác dụng phụ của thuốc gây tê với trẻ sơ sinh. Đồng thời, cắt sớm cũng có thể ảnh hưởng đến cơ lưỡi của trẻ. 

Nếu thời điểm cắt kéo dài tới vài tuổi phần thắng lưỡi sẽ hình thành mạch máu. Lúc này cắt sẽ khiến bé bị chảy nhiều máu và dễ nhiễm trùng sau phẫu thuật.

Thủ thuật này tuy đơn giản nhưng không nên thực hiện trong tình huống bé có rối loạn đông máu hoặc nhiễm trùng răng miệng.

5. Chăm sóc trẻ sau phẫu thuật dính thắng lưỡi

Theo các bác sĩ thủ thuật cắt thắng lưỡi khá đơn giản và không tốn nhiều thời gian cũng như không gây ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ. 

Sau khi tiến hành phẫu thuật cắt dính thắng lưỡi ở trẻ em thì ngay tại vị trí cắt sẽ thường xuất hiện vết màu trắng. Vết này sẽ hết sau một vài tuần.

Ngoài việc tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ thì cần theo dõi và chăm sóc cho trẻ thật cẩn thận, không nên cho trẻ cắn hoặc ngậm các vật cứng để tránh tình trạng chảy máu, không cho trẻ sờ vào vị trí cắt để tránh nhiễm trùng.

Ngoài ra, mỗi ngày cần vệ sinh miệng răng miệng cho trẻ sau khi ăn và tập vận động lưỡi. Ba mẹ cũng nên chú ý cho trẻ uống nhiều nước để giúp làm sạch miệng.

Nguồn: Sưu tầm