Dấu hiệu bé bú sai khớp ngậm và cách chỉnh cho bé

Khớp ngậm đúng là cách bé ngậm ti mẹ sao cho có thể bú hiệu quả nhất mà không làm tổn thương ngực mẹ. Với trẻ ti bình, khớp ngậm đúng giúp bé giảm nguy cơ sặc sữa, đầy hơi, trướng bụng. Tuy nhiên, không phải bé nào cũng bú đúng ngay từ đầu, và nhiều mẹ không biết làm thế nào để giúp bé điều chỉnh khớp ngậm chuẩn xác. Hãy cùng POH điểm qua những dấu hiệu bú sai khớp ngậm và cách khắc phục cho mẹ nhé.

Dấu hiệu bé bú sai khớp ngậm

Bú sai khớp ngậm có thể khiến bé không nhận đủ sữa, gây ra tình trạng ăn vặt ti vặt. Với bé ti mẹ, nếu con có khớp ngậm sai sẽ gây tổn thương núm vú và khiến mẹ đau đớn. Với bé ti bình, khớp ngậm chưa tốt thường khiến bé nuốt phải nhiều hơi và dễ tuột núm khi bú.

Vậy như thế nào là khớp ngậm sai? Dưới đây là những dấu hiệu phổ biến cho thấy bé đang bú sai cách.

• Bé phát ra tiếng chụt chụt, tặc tặc khi bú: Đây là dấu hiệu cho thấy bé không ngậm chặt ti mẹ, khiến không khí lọt vào miệng, gây cản trở việc bú sữa.
• Bé mút sữa nhiều nhịp nhưng nuốt ít: Nếu mẹ quan sát thấy bé phải mút liên tục 5-6 lần mới nuốt một lần, có thể bé đang không mút được nhiều sữa, chứng tỏ khớp ngậm chưa đúng.
• Môi bé không loe ra: Với khớp ngậm đúng, môi bé sẽ mở loe ra để ngậm được hết quầng vú. Nếu bé ngậm nông hoặc môi mín lại tức là khớp ngậm chưa tốt.
• Bé chỉ ngậm phần đầu núm vú mà không ngậm sâu: Khi bú đúng, bé phải ngậm cả phần quầng vú chứ không chỉ phần núm. Nếu bé chỉ ngậm núm vú, sữa sẽ ra ít và mẹ dễ bị đau.

Bé chỉ ngậm núm vú là dấu hiệu bú sai khớp ngậm

• Sữa bị rỉ ra từ khóe miệng bé: Nếu mẹ thấy sữa chảy liên tục ra ngoài khi bé bú, có thể bé chưa tạo được lực hút tốt do khớp ngậm sai.
• Bé không chịu nhả ti: Khi hết cữ bú, bé thường nhả ti một cách nhẹ nhàng. Nếu mẹ cảm thấy bé không chịu nhả ti, có thể bé đang cố gắng giữ chặt vì chưa bú đủ sữa.
• Cằm bé không chạm sát vào bầu vú: Khi bú đúng, cằm bé phải chạm sát vào ngực mẹ. Nếu cằm bé cách xa bầu vú có thể khớp ngậm vẫn chưa chuẩn.
• Mẹ cảm thấy đau rát núm vú: Đặc biệt, nếu bé bú sai khớp ngậm mẹ sẽ bị đau đầu ti, thậm chí bị nứt cổ gà hoặc chảy máu gây đau đớn.
• Bé cáu gắt, khó chịu khi bú: Khi không mút được sữa, bé sẽ dễ quấy khóc, nhả ti liên tục hoặc tỏ ra không thoải mái trong suốt quá trình bú.

Không chỉ bú mẹ, bé cũng có thể bú sai khớp ngậm khi bú bình dẫn đến việc ăn uống không hiệu quả. Nếu bé có các biểu hiện dưới đây trong cữ ăn, có thể bé chưa ngậm đúng khớp bình:

• Bé bú bình không chắc chắn, dễ tuột núm bình khỏi miệng: Khi bú đúng, bé sẽ giữ núm bình chắc trong miệng. Nếu núm bình liên tục bị tuột ra, chứng tỏ bé chưa ngậm núm đúng cách.
• Bé chỉ ngậm nông phần đầu núm bình, không há miệng rộng: Khi bú bình đúng, bé cần há miệng rộng, môi loe ra để bao trùm toàn bộ núm bình, giống như cách bú mẹ. Nếu bé chỉ ngậm phần đầu núm, sữa sẽ không chảy ra đều, khiến bé khó bú hơn.
• Bé bị chảy sữa ra ngoài hoặc sữa tràn mép: Nếu mẹ thấy sữa chảy ra từ hai bên khóe miệng bé trong lúc bú bình, có thể bé chưa tạo được lực hút đủ mạnh hoặc khớp ngậm chưa đúng.
• Bé bú lâu nhưng không nuốt sữa: Một số bé có thể chỉ ngậm sữa trong miệng mà không chịu nuốt, cho thấy bé chưa quen với núm bình hoặc chưa ngậm đúng khớp nên không mút được sữa.
• Thời gian bú lâu: Nếu mẹ quan sát thấy bé bú lâu nhưng sữa không vơi đi nhiều, rất có thể khớp ngậm của con chưa đúng khiến bé bú yếu và mất thời gian. 

Hình ảnh bé bú bình sai khớp ngậm (hình minh họa)

Tác hại khi bé bú sai khớp ngậm

Bú sai khớp ngậm không chỉ khiến bé ăn sữa kém hiệu quả mà còn gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến cả mẹ và bé. 

Đầu tiên việc khớp ngậm sai dễ dẫn tới tình trạng bé thích ngậm ti mẹ chứ không bú. Tại sao trẻ lại thích ngậm ti mẹ? 

Vì trẻ sơ sinh có bản năng bú mẹ để cảm thấy an toàn và được vỗ về. Ngoài nhu cầu dinh dưỡng, bé còn ngậm ti để cảm thấy thoải mái và gần gũi với mẹ. Tuy nhiên, nếu bé chỉ quen ngậm núm vú mà không ngậm sâu đúng khớp ngậm, việc bú sữa sẽ không hiệu quả.

Khi bé bú sai khớp ngậm, núm vú của mẹ sẽ chịu nhiều áp lực không đều, gây đau rát. Nếu tình trạng này kéo dài, núm vú có thể bị tổn thương nghiêm trọng, dẫn đến tình trạng núm vú bị dẹt, nứt cổ gà, chảy máu, thậm chí là nhiễm trùng. Việc trẻ bú làm đau mẹ cũng khiến các mẹ sợ mỗi lần cho con bú trực tiếp.

Hình ảnh núm vú mẹ bị dẹt khi con bú sai khớp ngậm

Ở bầu ngực mẹ, các nang sữa chủ yếu nằm ở phần quầng vú và phía sau bầu ngực, còn phần đầu núm vú chỉ có các ống dẫn sữa. Khi bé chỉ ngậm nông ở đầu núm vú, khi bú lực mút sẽ không tác động được đến phần nang sữa sâu bên trong. 

Bé bú mút lâu nhưng không lấy được lượng sữa cần thiết. Bé phải mút nhiều nhưng sữa ra ít, khiến bé cáu kỉnh, quấy khóc và bú vặt liên tục mà không đủ no. Bú không hiệu quả khiến bé không đủ no, dẫn tới chậm tăng cân, thậm chí là tụt cân dù mẹ cho ăn nhiều cữ. 

Vì bé bú không hiệu quả nên sẽ còn phần sữa dư thừa trong ngực mẹ. Lượng sữa dư này có thể gây tắc tia sữa - một trong những vấn đề khiến các mẹ cực kỳ đau và khó chịu. Nếu nghiêm trọng hơn, mẹ còn có thể bị viêm vú, sốt, mệt mỏi, áp xe… 

Về lâu về dài, trẻ bú không hiệu quả sẽ làm giảm dần lượng sữa mẹ. Vì khi bé không bú hết sữa trong bầu ngực, cơ thể mẹ sẽ tự động điều chỉnh giảm sản xuất sữa. Bé càng bú ít, lượng sữa tiết ra càng giảm, dẫn đến vòng luẩn quẩn bé đói – mẹ ít sữa – bé càng khát sữa mẹ. Nếu không can thiệp kịp thời, mẹ có thể mất sữa sớm, làm gián đoạn quá trình nuôi con bằng sữa mẹ.

Bé bú sai khớp ngậm khiến việc ăn sữa không hiệu quả

Bú sai khớp ngậm không chỉ làm ảnh hưởng đến nguồn sữa mẹ mà còn tác động tiêu cực đến sự phát triển của bé. Nếu phát hiện các dấu hiệu này, mẹ nên điều chỉnh ngay để giúp bé bú hiệu quả hơn, đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé.

Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh dễ bú sai khớp ngậm

Tư thế cho bé bú không đúng

Nếu mẹ đặt bé quá cao, quá xa hoặc cho bé nằm ở tư thế không thoải mái, bé sẽ khó tiếp cận bầu vú đúng cách. Tư thế sai khiến cổ bé dễ bị gập lại, bé chỉ có thể ngậm phần núm vú mà không ngậm được sâu vào quầng vú. Điều này làm giảm hiệu quả bú sữa và có thể khiến mẹ bị đau rát núm vú.

Bé há miệng chưa đủ rộng

Một trong những nguyên nhân chính khiến bé bú sai khớp ngậm là bé không há miệng đủ rộng để ngậm sâu vào quầng vú. Khi miệng bé chỉ ngậm phần đầu núm vú mà không bao trọn phần quầng vú, bé sẽ khó lấy được nhiều sữa, dễ bị sặc và gây đau cho mẹ.

Ngực mẹ quá căng sữa

Khi ngực mẹ quá căng sữa, bầu ngực sẽ trở nên cứng, khiến bé khó áp sát vào quầng vú để ngậm sâu. Bé chỉ ngậm được phần núm vú, khi bú mút thường khiến đầu ti bị dẹt lại, gây đau đớn nhưng lại không mút được sữa.

Bé bú sai khớp ngậm khiến mẹ bị đau khi cho con bú

Đầu ti mẹ quá lớn

Một số mẹ có đầu ti quá lớn hoặc bị thụt vào, khiến bé gặp khó khăn khi ngậm sâu vào quầng vú. Trong trường hợp này, mẹ có thể hỗ trợ bé bằng cách bóp nhẹ bầu vú theo hình chữ C hoặc chữ U để giúp bé dễ dàng bắt đúng khớp ngậm hơn.

Cho bé bú bình quá sớm

Núm ti bình thường có dòng chảy sữa nhanh hơn, bé không cần mút mạnh như khi bú mẹ. Do đó, nếu bé quen bú bình trước, bé có thể lười bú mẹ hoặc ngậm sai khớp ngậm khi chuyển sang bú mẹ.

Nếu mẹ có ý định cho bé bú mẹ và bú bình song song, trước tiên hãy đảm bảo rằng bé đã bú mẹ đúng khớp ngậm. Sau khi bé đã quen với cách bú mẹ (khoảng 3-6 tuần sau sinh), lúc này mới nên giới thiệu bình cho bé để tránh gây nhầm lẫn trong cách bú.

Cách chỉnh khớp ngậm đúng cho bé bú mẹ và bú bình

Trước khi cho con bú, mẹ có thể giúp bé thư giãn trước khi bú bằng cách bế vác hoặc thực hiện da tiếp da để bé cảm thấy an toàn. Rửa sạch tay và vệ sinh bầu ngực để đảm bảo vệ sinh cho bé.

Sau đó mẹ thực hiện các bước sau để con bú đúng khớp ngậm:

Bước 1: Kích thích bé há miệng

Chạm nhẹ núm vú vào mũi hoặc má bé để khơi gợi phản xạ há miệng. Mẹ có thể bóp nhẹ để ngực tiết ra chút sữa. Bé có bản năng tìm ti mẹ và sẽ há miệng khi cảm nhận được mùi sữa.

Bước 2: Đưa bé sát vào bầu ngực

Mẹ bế bé sát vào người, để đầu bé hơi ngửa ra sau để miệng mở rộng hết cỡ. 

Đừng cuống các mẹ nhé. Nhanh vội chính là một trong những nguyên nhân bé không ngậm đúng cách bởi mẹ quá sốt sắng muốn dập tắt tiếng khóc của con.

Hình ảnh cho con bú đúng cách với khớp ngậm đúng

Bước 3: Đưa ngực vào miệng khi bé há to

Khi bé há miệng to nhất, mẹ nhanh chóng đưa ti vào miệng bé. Để đầu ngực đi vào thật sâu trong miệng con, đảm bảo bé ngậm sâu cả phần quầng vú chứ không chỉ ngậm núm vú.

Hãy để ý vị trí bú đúng: Đầu núm vú cần nằm sâu trong miệng bé, giúp bé bú hiệu quả và mẹ không bị đau.

Dừng bú đúng cách

Khi muốn bé nhả ti, mẹ đặt một ngón tay sạch vào khóe miệng bé để giúp bé nhả ti nhẹ nhàng, tránh giật ra đột ngột làm đau mẹ.

Sau khi bú xong, mẹ hãy vỗ lưng giúp bé ợ hơi để tránh đầy hơi và khó chịu.

Hình ảnh bé bú đúng khớp ngậm ti mẹ và ti bình

>> Chi tiết từng bước chỉnh khớp ngậm, mẹ có thể tham khảo bài viết: Hướng dẫn mẹ cho bé bú đúng khớp ngậm từ POH

Nhận biết các dấu hiệu bú sai khớp ngậm và chỉnh khớp ngậm đúng sẽ mang lại rất nhiều lợi ích cho mẹ và bé. Nếu bé đang có khớp ngậm sai, mẹ hãy kiên nhẫn điều chỉnh tư thế và cách ngậm ti mẹ, núm bình để bé có thể bú hiệu quả nhất. 

Chỉ cần áp dụng đúng kỹ thuật, mẹ sẽ thấy bé bú ngon lành, tăng cân tốt mà không còn quấy khóc hay bú vặt. Cảm giác đau khi cho con ti cũng không còn.

Nếu mẹ muốn được hướng dẫn chỉnh khớp ngậm trực tiếp bởi giảng viên EASY và học cách vỗ ợ hơi đúng chuẩn, hãy tham gia POH EASY để được đồng hành bởi các giảng viên tận tâm và giàu kinh nghiệm. 

POH EASY giúp mẹ nuôi con EASY bài bản, thiết lập nếp sinh hoạt giúp bé ăn no, ngủ đủ, ngủ xuyên đêm 11-12 tiếng để mẹ được ngủ đủ 8 tiếng mỗi đêm dù đang nuôi con nhỏ!