Tại sao bé hay bặm môi & bí quyết đơn giản giúp trẻ từ bỏ thói quen này!

Thói quen bặm môi xuất hiện khá phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Đôi khi trẻ sẽ bặm môi trong vô thức lúc đang chơi, đang tập trung, hoặc thậm chí khi đang ngủ. Hành động này thường không gây nguy hiểm gì lớn cho trẻ. Tuy nhiên, nhiều ba mẹ lo lắng khi bắt gặp trẻ sơ sinh bặm môi thường xuyên, hoặc bé có các dấu hiệu bất thường khác như đau, sưng lợi, có vết loét ở môi… Vậy lý do nào khiến trẻ hay bặm môi? Bặm môi có tác hại gì? Mẹ nên làm gì để trẻ hết bặm môi? Mời ba mẹ cùng tìm hiểu với bài viết sau đây!

Tại sao trẻ hay bặm môi?

Hiện tượng trẻ hay bặm môi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến sự phát triển tự nhiên và cảm giác của bé. Trong một số trường hợp, bặm môi cũng có thể là cách để bé thể hiện cảm xúc hoặc nhu cầu nào đó. Và dưới đây là một số lý do phổ biến nhất đằng sau thói quen bặm môi, mút môi ở trẻ!

Trẻ hay bặm môi như thói quen tự nhiên

Trong giai đoạn sơ sinh và trẻ nhỏ, bé bắt đầu khám phá cơ thể mình bằng cách sử dụng môi miệng. Từ khoảng 2 tháng tuổi, trẻ có những hành động như nhè nước bọt, mút môi, le lưỡi… để làm quen với các cảm giác mới lạ. 

Sau đó tới giai đoạn bé đưa đồ vật vào miệng để khám phá. Hành động mút môi cũng được xem là một trong những thói quen được hình thành trong giai đoạn này. 

Vì thế nếu mẹ đột nhiên bắt gặp trẻ 3 tháng tuổi hay bặm môi hay trẻ 4 tháng mút môi dưới là rất bình thường. Đây là một phần của quá trình phát triển và học hỏi thế giới xung quanh.

Trẻ sơ sinh hay bặm môi dưới như một thói quen tự nhiên

Bé bặm môi khi đang mọc răng

Một trong những nguyên nhân khiến trẻ hay bặm môi đó là do bé đang mọc răng. Khi răng sữa nhú lên, em bé sẽ cảm thấy ngứa, khó chịu hoặc đau ở lợi. Việc bặm môi giúp em giảm bớt cảm giác đau ngứa này, tương tự như việc cắn và đồ chơi nhai trong giai đoạn mọc răng đấy các mẹ ạ!

Dấu hiệu bé đang đói

Một vài trẻ sơ sinh mút môi trên, liếm môi, bặm môi dưới chỉ để thể hiện rằng mình đang đói, đặc biệt là các bé sơ sinh 0-3 tháng tuổi. Khi con chưa biết sử dụng cử chỉ hoặc âm thanh để giao tiếp, bé có thể dùng hành động bặm môi này để "nói" với mẹ rằng bé cần bú rồi.

Bặm môi vì bé căng thẳng, lo âu

Dù ít gặp hơn, nhưng trong một số trường hợp trẻ có thể bặm môi như một cách tự trấn an bản thân khi gặp tình huống căng thẳng. Ví dụ khi bé xa mẹ, ở trong môi trường lạ, được người lạ bế hoặc cảm thấy không an toàn, bé sẽ liên tục có hành động bặm môi, mím môi, thở dài… 

Trẻ hay bặm môi do bắt chước người lớn

Trẻ nhỏ rất giỏi bắt chước những hành động mà bé nhìn thấy từ người khác. Nếu trong nhà có người hay bặm môi, bé có thể bắt chước theo. Đây là một cách học hỏi tự nhiên của trẻ. 

Đôi khi trẻ bặm môi là một cách giải trí riêng, vì bé sẽ rất thích thú với biểu cảm của mọi người khi thấy con làm hành động này.

Bặm môi có tác hại gì? Bé bặm môi dưới có nguy hiểm không?

Nhìn chung, trước 1 tuổi thói quen bặm môi thường không gây nguy hiểm cho trẻ. Đây chỉ là một thói quen tạm thời trong quá trình phát triển của bé. Nếu bé vẫn ăn uống, ngủ nghỉ bình thường và không có dấu hiệu bất thường nào khác, mẹ không cần lo lắng quá nhiều. Hầu hết các em bé khi lớn lên sẽ không còn làm hành động đó nữa. 

Tuy nhiên, nếu mẹ nhận thấy trẻ sơ sinh hay bặm môi dưới, mút môi liên tục kèm theo các dấu hiệu bất thường dưới đây hãy cẩn thận theo dõi:

• Môi bé bị nứt nẻ, sưng tấy, chảy máu, hoặc xuất hiện vết loét do trẻ bặm môi quá nhiều.
• Bé tỏ ra đau đớn, quấy khóc, khó chịu trong thời gian dài
• Bé không chịu bú mẹ, không ăn dặm và uống sữa như bình thường.
• Xuất hiện dấu hiệu nhiễm trùng hoặc mủ quanh môi lợi

Những dấu hiệu này có thể cho thấy bé gặp phải vấn đề sức khỏe như viêm nhiễm, nứt môi do khô, hoặc bé bị căng thẳng trong thời gian dài. Mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ sớm để tránh những nguy cơ tiềm ẩn. 

Trước 1 tuổi, thói quen bặm môi không gây hại cho trẻ

Tuy nhiên, sau 1 tuổi, nếu bé vẫn giữ thói quen bặm môi, bé có thể sẽ gặp một vài biến chứng ảnh hưởng tới sức khoẻ và thẩm mỹ:

• Ảnh hưởng phần da quanh miệng, rách môi, viêm lợi: Trẻ mút môi, bặm môi nhiều có thể khiến phần da quanh miệng bị kích ứng, nứt nẻ hoặc thậm chí rách môi. Điều này không chỉ gây đau đớn mà còn tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập, dễ dẫn đến nhiễm trùng, viêm lợi.
• Ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng: Thói quen bặm môi kéo dài có thể làm cản trở quá trình mọc răng đúng cách, gây lệch răng hoặc hô răng. Ngoài ra, áp lực liên tục lên lợi và răng có thể làm tổn thương cấu trúc răng miệng, làm yếu chân răng, răng hàm trên nhô ra.
• Sai lệch khớp cắn: Bé bặm môi dưới thường xuyên có thể làm thay đổi cấu trúc khớp cắn. Sai lệch khớp cắn không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn gây khó khăn khi nhai và nói. 
• Rối loạn khớp thái dương hàm: Việc mút môi quá mức cũng có thể gây áp lực lên khớp thái dương hàm, dẫn đến rối loạn hoạt động khớp này. Trẻ có thể gặp khó khăn khi mở miệng hoặc nhai, cảm thấy đau nhức ở vùng hàm.
• Chậm nói, giảm giao tiếp xã hội: Thói quen bặm môi, mím môi khiến trẻ ít vận động cơ miệng, lười nói, làm chậm phát triển ngôn ngữ dẫn đến chậm nói, khó phát âm và giảm khả năng giao tiếp xã hội.
• Phát âm không chuẩn: Sai lệch cấu trúc răng và miệng do bặm môi lâu ngày cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng phát âm, phát âm không rõ hoặc nói ngọng.
• Rối loạn ám ảnh tự cắn (tự làm đau): Ở một số trẻ, bặm môi kéo dài có thể chuyển thành hành vi tự làm đau như cắn môi hoặc gây tổn thương môi một cách vô thức. Đây là dấu hiệu cần được quan tâm và hỗ trợ tâm lý kịp thời.

Nếu trẻ đã lớn vẫn duy trì thói quen mút môi thường xuyên, bố mẹ nên can thiệp sớm để tránh các biến chứng. 

Trẻ 2 tuổi mút môi dưới, bặm môi lâu ngày có thể ảnh hưởng đến sự phát triển răng miệng

Làm sao để trẻ hết bặm môi?

Nếu mẹ không muốn bé duy trì thói quen thường xuyên bặm môi, hãy nhắc nhở khi phát hiện con làm hành động này. Sau đó, đưa cho bé đồ chơi, bế bé ra chỗ khác, tạo hoạt động cho trẻ… để đánh lạc hướng. Với các bé hay mút môi thường xuyên, mẹ có thể đưa cho bé núm vú giả để ngậm mút thay vì mút môi. 

Trường hợp bé bặm môi vì đói hoặc mọc răng, mẹ chỉ cần đảm bé được bú sữa hoặc ăn dặm đầy đủ. Cho bé sử dụng gặm nướu, gel giảm đau mọc răng… để làm dịu cảm giác ngứa lợi. Với bé trên 6 tháng, mẹ thử cho bé uống nước mỗi khi bé mút môi xem có giảm tình trạng này không.

Khi bé bặm môi vì cảm thấy khó chịu hoặc căng thẳng, mẹ hãy chơi cùng bé, hát hoặc kể chuyện để giúp bé thư giãn. Những hành động âu yếm, vuốt ve sẽ giúp bé cảm nhận được sự an toàn và yêu thương từ mẹ. Ngoài ra, để bảo vệ môi bé khỏi khô nứt do bặm môi nhiều, mẹ có thể sử dụng kem dưỡng môi an toàn dành cho trẻ nhỏ.

Tuy hiếm gặp nhưng ở một số trường hợp, thói quen bặm môi hoặc mút môi kéo dài có thể xuất phát từ các vấn đề tâm lý. Nếu mẹ nhận thấy bé làm hành động này liên tục và không kiểm soát được, hãy đưa bé đi khám bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ điều trị. Trong các trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất sử dụng các thiết bị như khí cụ lip pumper để ngăn bé làm hành vi này.