Kiểm soát cảm giác: Phối hợp hoạt động các giác quan ở trẻ

Sensory integration (Tích hợp giác quan) là quá trình não bộ và cơ thể chuyển dịch các tín hiệu, thông tin từ môi trường để biết phải làm gì. Đây là một kỹ năng của não bộ can thiệp vào mọi hoạt động thường ngày. Mời ba mẹ theo dõi bài viết sau đây để tìm hiểu về kỹ năng này ở trẻ nhé!

Hãy tưởng tượng rằng mình đang đi trong một nhà hàng đông đúc để đến gặp người quen. Mẹ nhìn lướt cả căn phòng để tìm kiếm khuôn mặt của đối phương, và mường tượng cách di chuyển để có thể đến bàn ăn. 

Dù những người đang ở trong nhà hàng đang liên tục đi lại qua bàn hai người, nhưng mẹ vẫn tập trung vào người đối diện. Mẹ rất ít khi để ý đến tiếng ồn xung quanh khi bạn lắng nghe giọng nói của đối phương. Khi đồ ăn đến, mẹ ăn thử và cảm thấy món ăn này rất nóng và phải thổi vào đồ ăn. 

Làm thế nào bạn có khả năng thực hiện tất cả những điều đó, thậm chí không cần cả nghĩ về chúng. Đó chính là nhờ sự tích hợp cảm giác của các giác quan. Hãy cùng tìm hiểu xem nó là gì, vì đó là một nhiệm vụ quan trọng mà bé đang rất bận rộn để có thể học nó.

Điều hòa cảm giác là gì?

Điều hòa cảm giác là một chu trình của việc tiếp nhận thông tin thông qua các giác quan, diễn giải và sắp xếp để sử dụng các thông tin đó. Các giác quan của chúng ta truyền tín hiệu đến bộ não, bộ não xử lý các tín hiệu đó để nói cho chúng ta biết nên làm gì.

Các giác quan của trẻ phối hợp để giúp con tương tác với thế giới xung quanh

Khi mẹ chạm môi vào bát súp nóng, một sự giao tiếp nhanh đã diễn ra giữa xúc giác và não bộ, và não nói với mẹ rằng phải để thìa súp ra xa và thổi vào nó.

Tương tự, thị giác và thính giác cũng giao tiếp với não bộ về những gì đang diễn ra xung quanh chúng ta, và bộ não giúp chúng ta lọc và tập trung sự chú ý để có thể tiếp tục cuộc trò chuyện với bạn mình giữa một nhà hàng ồn ào và đông đúc.

Hệ thống giác quan của chúng ta liên tục xử lý các thông tin từ nhiều giác quan cùng một lúc, cho phép chúng ta tương tác liền mạch với môi trường xung quanh khi di chuyển, giao tiếp, học tập, làm việc và nghỉ ngơi.

Ba mẹ có thể tìm hiểu thêm thông tin về sự phát triển giác quan với các bài viết sau:

• Sự phát triển thể chất và các giác quan của trẻ sơ sinh
• Các giác quan ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ như thế nào?

Sự phát triển của hệ thống giác quan

Sự phát triển các giác quan bắt đầu từ khi còn trong phôi thai và vẫn tiếp tục phát triển khi bé lớn lên.

Mỗi lần bé tương tác với môi trường xung quanh, bất kể là được ôm, được cho ăn, được nói chuyện cùng, được massage, được đưa ra ngoài chơi…, các giác quan của bé phát triển và phối hợp với nhau nhịp nhàng hơn.

Dần dần, bé cũng học được các kỹ năng cần thiết để lọc các thông tin cảm giác, nhờ đó bé có thể tập trung vào những thứ bé muốn trong khi bỏ qua những thứ khác.

Mẹ có thể hỗ trợ sự phát triển các giác quan của bé theo một vài cách khác nhau. Ngay từ lúc bé còn nhỏ, mẹ hãy để con có nhiều thời gian và cơ hội để tự do di chuyển cơ thể. Mẹ cũng nên cho bé tiếp cận nhiều loại thông tin cảm giác một cách nhẹ nhàng.

Mẹ cũng hay cho phép trẻ bày bừa. Việc này là một cách rất hay để luyện tập các giác quan của trẻ

Những biểu hiện ở trẻ gặp khó khăn trong việc điều hòa cảm giác

Đối với vài đứa trẻ, sự liên kết giữa những giác quan với bộ não không được rõ ràng, dẫn đến sự nhạy cảm quá mức hoặc kém nhạy cảm với các cảm giác.

Trẻ quá nhạy cảm với cảm giác sẽ có biểu hiện như bịt miệng mỗi khi bé ăn một loại đồ ăn nhất định, phản ứng một cách cực đoan với ánh sáng hoặc tiếng ồn, hay giật mình khi bị chạm vào.

Ngược lại, một đứa trẻ kém nhạy cảm với cảm giác lại thích những cái ôm thật chặt hoặc những hoạt động thể chất mạnh, hoặc dường như bé không cảm thấy đau.

Những trẻ gặp phải những khó khăn về điều hòa cảm giác cũng đặc biệt vụng về (vượt ra ngoài những sự vụng về thông thường khi học những kỹ năng mới), không ổn định hay bị kém phát triển hơn (khi so với các cột mốc phát triển trung bình).

Nếu mẹ lo lắng về sự phát triển cảm giác của con, hãy tìm đến lời khuyên và sự hướng dẫn từ bác sĩ trị liệu nhi khoa.

Nguồn: BabySparks