Con đang hành xử sai vì ba mẹ không hiểu điều này!

Hành vi của cha mẹ ảnh hưởng lớn đến hành vi của con trẻ. Cách ba mẹ xử lý khi con mắc lỗi và làm gì khi trẻ có biểu hiện tốt tác động đến cách hành xử của trẻ sau này. Những trẻ được chiều chuộng hay trẻ bị đánh mắng nhiều đều hình thành tư duy không tốt. Để dạy trẻ hiểu quả hơn cả đòn roi mời ba mẹ tham khảo các tình huống sau!

2 yếu tố ảnh hưởng đến hành vi của bé trước 5 tuổi

Yếu tố 1: Hành vi của cha mẹ (hoặc người chăm sóc)

Mọi hành vi xấu hoặc tốt của cha mẹ (hoặc người chăm sóc bé) sẽ được bé tiếp thu không chọn lọc và bắt chước cực kì chính xác. Thời điểm học hỏi nhanh là khi bé bước qua 10 tháng tuổi.

Cách hành xử của cha mẹ sẽ ảnh hướng tới hành vi của con sau này

Bé có thể nhìn vào nét mặt (mắt và chân mày bạn) để đoán hành vi của mọi người.

Yếu tố 2: Cách xử lý tình huống của cha mẹ hoặc người chăm sóc.

Bé cũng dễ dàng học được cách biểu hiện hành vi của ba mẹ (người chăm sóc trẻ) trong các tình huống thường ngày.

2 tình huống hành vi thường gặp và biện pháp xử lý đúng để dạy bé không đi lệch hành vi khi lớn

Tình huống 1: Liên quan đến phát triển hành vi nhận thức

Hành vi rất quan trọng và ảnh hưởng đến sự hình thành tính cách của bé. Bé đòi nhiều lần một món đồ và mẹ muốn kết thúc điều đó bằng cách nói "không" với bé, nhưng bé vẫn tiếp tục đòi và cuối cùng là khóc.

Tình huống này thường gặp ở các bé từ 7-16 tháng tuổi và một số bé lớn hơn, khoảng 3-4 tuổi.

Cách xử lý sai 

Cha mẹ đã quyết định kết thúc và nói "KHÔNG VỚI BÉ", nhưng bé vẫn cứ đòi. Cha mẹ lại nói "KHÔNG VỚI BÉ" và bé lại đòi 1-2 lần nữa, cuối cùng bé kết thúc bằng cách khóc và "ăn vạ, đập đầu xuống gối hoặc đất". Thấy vậy, cha mẹ phải lấy món đồ đó cho bé chơi (hoặc đồ ăn cho bé ăn) tiếp để bé không khóc.

Cách xử lý đúng

Gs.Bs. Penny, làm việc tại Trung Tâm Phát triển hành vi trẻ nhỏ Westbrook, Anh Quốc, khuyên cha mẹ rằng: "Thật sai lầm khi cha mẹ không định nghĩa rõ ràng chữ "KHÔNG VỚI BÉ", cách cha mẹ đang làm là dạy bé hiểu hành vi nói "KHÔNG VỚI BÉ" chỉ là tạm thời, là có lẽ, thậm chí một số bé sẽ hiểu là ba mẹ nhất định sẽ nói YES (ĐƯỢC) sau khi đòi một vài lần nữa."

Để xử lý tình huống này, Cha mẹ nên làm gì?

Thứ nhất, khi ba mẹ nói "KHÔNG VỚI BÉ", thì đem cất món đó (ra khỏi tầm mắt bé) và thể hiện một khuôn mặt nghiêm túc, nhưng đừng quát tháo bé. Điều này làm bé hiểu lời nói là biểu hiện phù hợp với hành vi dứt khoát của ba mẹ.

Thứ hai, ba mẹ sẽ thấy hành vi của con thay đổi theo hành vi của ba mẹ, bé sẽ khóc liền ngay sau đó (mà không đòi nữa). Nên để bé khóc 1-2 phút, sau đó hướng bé đến một món đồ chơi khác hoặc một hoạt động khác. Điều này giúp bé hiểu được hành vi khóc và vòi vĩnh không phải là hành vi đúng.

Ba mẹ làm 3-4 lần như vậy thì bé sẽ được hướng tới hành vi tốt hơn. Cuộc sống của ba mẹ cũng sẽ không áp lực với những tình huống vòi vĩnh hay khóc ăn vạ dai dẳng của bé nữa. Đơn giản vì con đã học được hành vi tốt là nhận thức được sự cương quyết của ba mẹ khi nói "KHÔNG".

>> Vì sao trẻ hay cáu gắt ném đồ?

Tình huống 2: Liên quan đến tính tự chủ và chịu trách nhiệm

Các bé thiếu tính tự chủ và chịu trách nhiệm thường nhút nhát khi lớn lên và thất bại nhiều trong công việc và học tập. Vỏ não của trẻ cũng ít phát triển hơn vì thiếu sự phân tích.

Khi bé chạy bị ngã hoặc đụng trúng đồ vật (mặc dù chỉ là ngã bình thường không có thương tích nghiêm trọng), bé khóc, và tiếng khóc bắt đầu lớn hơn khi thấy ba mẹ ở gần đó.

Cách xử lý sai

Cha mẹ ngay lập tức bế bé dậy và "đánh chừa" vào vật làm bé ngã và nói rằng "Mẹ đánh cái ghế này, cái ghế hư quá làm cu Bin của mẹ ngã, đánh cái ghế này,.." Bé sẽ nín khóc nhanh hơn.

Cách xử lý đúng

Gs. Kelly, chuyên gia phân tích não bộ của Baby Center, Mỹ khuyên rằng: "Việc xử lý sai ở trên là một cách dạy bé đổ lỗi công khai cho người khác (ở đây là cái ghế), bé hiểu rằng bé không bao giờ sai và ba mẹ cũng nhận thấy rằng: khi bé bị ngã như vậy lần sau, bé lại khóc và đợi người thân bênh vực bé.

Đừng nghĩ xử lý hành vi như vậy là vô hại, đó là cách dạy cho bé hành vi thiếu tự tin trong tình huống của cuộc sống. Các bé trước 5 tuổi cần sự khuyến khích yêu thương của cha mẹ để đối phó với nhiều tình huống khác nhau, nhưng không phải  là kiểu bé luôn luôn đúng và được bảo vệ.

Trước tình huống này, cha mẹ làm gì?

Thứ nhất, ba mẹ đến bên bé ngay khi bé ngã, nhưng cho bé thời gian để tự đứng dậy (2-3 phút), dùng lời nói khuyến khích bé đứng hoặc ngồi dậy. Nếu bé vẫn không ngồi dậy thì bạn đến đỡ bé dậy, nhưng vẫn cố để bé dùng lực bản thân ngồi dậy.

Thứ hai, khi đã ngồi dậy bé thường chỉ vào vật dụng làm bé ngã hoặc khóc lớn hơn. Mẹ không nên để ý đến vật dụng bé chỉ, mà xoa dịu bé để bé không khóc.

Khi bé dừng khóc, mẹ dẫn bé (không bế bé) đến bên cái ghế và nói với bé với khuôn mặt nghiêm nghị: "Lần sau con đi/chạy nhớ chú ý đến cái ghế nằm đây nhé, nếu không chú ý, con lại bị ngã đau nữa".

Làm tốt hai điều này sau một vài lần, mẹ sẽ ngạc nhiên về sự thay đổi hành vi của con: khi té ngã con chỉ khóc một chút và tự đứng dậy, bé cũng ít nhõng nhẽo hơn vì đã học được hành vi tự điều chỉnh cảm xúc bản thân.

Để biết cách hành xử đúng, tránh làm tổn thương trẻ, ba mẹ có thể tham khảo khóa Kỷ luật tích cực POH Poti dưới đây nhé! 

Nguồn:

Gardner, F. and Shaw, D. S. (2008) Behavioral Problems of Infancy and Preschool Children (0–5), in Rutter's Child and Adolescent Psychiatry, Fifth Edition (eds M. Rutter, D. V. M. Bishop, D. S. Pine, S. Scott, J. Stevenson, E. Taylor and A. Thapar), Blackwell Publishing Ltd., Oxford, UK

Penny, P. (2004) The essential guide to teaching children of all ages manners, respect and the social skills to get ahead in life., Panic publishing, UK

Kelly, K (2015) Helping Your Child Cope With Anger and Frustration, Understandorg, [Accessed 9/5/2020]