5 mẹo dạy con cách ứng xử thông minh, khéo léo ngay từ 1 tuổi

Càng ngày trẻ sẽ càng tiếp xúc với nhiều mối quan hệ; do đó, ba mẹ cần bắt đầu dạy trẻ cách cư xử và các kỹ năng giao tiếp từ sớm. Để hình thành lối ứng xử thông minh, lễ phép và hòa đồng với các bạn khác, trẻ cần nhiều thời gian để quan sát và luyện tập. 

Có đôi lúc mẹ sẽ phải ngạc nhiên khi con rất biết cách cư xử. Mặc dù mẹ không dạy con chi tiết trong từng tình huống.

Đến một độ tuổi nhất định, trẻ sẽ phân biệt được cách cư xử như thế nào là phù hợp và không phù hợp. Trước giai đoạn này, con hình thành nhận thức bằng cách thử nghiệm giới hạn và quan sát phản ứng của ba mẹ. Đây là giai đoạn vàng để ba mẹ dạy bé cách ứng xử trong cuộc sống.

Trẻ 3 tuổi đã bắt đầu có ý niệm về sự sẻ chia; tuy nhiên, phải mất 1-2 năm nữa trẻ mới có thể hiểu được nhường lượt là gì và hình thành thêm những cách ứng xử lịch sự khác. Nếu con được ba mẹ chia sẻ và hướng dẫn, bé sẽ rất nhanh biết cách cư xử đúng mực và khéo léo.

Tuy nhiên, nếu ba mẹ hướng dẫn cho trẻ từ sớm và thường xuyên thì trẻ sẽ nắm bắt nhanh hơn. Dưới đây là 5 phương pháp dạy trẻ ứng xử ba mẹ nên tham khảo để giúp trẻ hình thành cách hành xử phù hợp.

>> Tất tần tật về sự phát triển khả năng học tập và giao tiếp ở trẻ

Bắt đầu từ những điều cơ bản

Nói “xin mời” hay “cảm ơn” thường là phần mở đầu trong bài học ứng xử của trẻ. Ba mẹ có thể bắt đầu dạy bé điều này ngay khi con mới biết nói hoặc đến khi trẻ được 1 tuổi.

Trẻ cần một khoảng thời gian mới có thể quen với việc nói “xin mời” hay “cảm ơn” mỗi khi giao tiếp với người khác. Tuy nhiên, ba mẹ hoàn toàn có thể giúp trẻ nhớ bài thông qua việc nhắc nhở mọi lúc, mọi nơi. 

Ở giai đoạn mới bắt đầu, ba mẹ không nên quá cứng nhắc trong việc dạy con cách ứng xử trong những tình huống quá phức tạp. Trẻ không thể luôn ghi nhớ những từ cần nói hay ý thức về việc phải cư xử lịch sự với những người xung quanh. Mỗi khi trẻ nhớ và nói ra những từ đã được học, ba mẹ hãy khen ngợi để trẻ biết mình đã làm tốt như thế nào.

Làm mẫu cho trẻ

Nếu muốn dạy trẻ cách ứng xử lịch sự thì trước hết ba mẹ cần là tấm gương sáng trong lời ăn tiếng nói hằng ngày. Trẻ học tập phần nhiều thông qua việc quan sát và bắt chước ba mẹ. 

Các hoạt động hằng ngày sẽ là cơ sở để ba mẹ thực hành cách ứng xử đúng mực. Nếu trẻ đang đứng trước cửa tủ lạnh mà mẹ lại muốn lấy hộp rau củ để chuẩn bị bữa tối thì hãy nhẹ nhàng nói với trẻ rằng: “Bé Min cho mẹ mở nhờ cửa tủ lạnh một chút nhé!”. Nếu được nghe nhiều câu nói lịch sự xung quanh mình, trẻ sẽ nhanh chóng nói ra những lời đúng mực khiến ba mẹ hài lòng. 

Yêu cầu trẻ ngồi vào bàn

Ngồi yên một chỗ trong vòng 5 phút liền là một thành quả lớn đối với trẻ 2 tuổi. Vì vậy để giúp bé làm điều này khi đi ăn ở ngoài hoặc ngồi yên trên ghế ô tô, máy bay… hãy tạo thói quen ngồi vào bàn ăn khi đến bữa từ 6 tháng, thiết lập kỉ luật bàn ăn và quy tắc 3 lần cơ hội...

Khuyến khích trẻ nói “xin chào” và “tạm biệt”

Trẻ 2 tuổi nên làm quen với việc nói “con chào… cháu chào… em chào” khi gặp người mới và khi rời đi. Tuy nhiên, không phải lúc nào trẻ cũng sẵn sàng cư xử lễ phép như vậy. Có khi trẻ nói “xin chào” rất ngọt ngào và ngoan ngoãn nhưng lại có lúc trở nên bẽn lẽn không chịu mở miệng nói câu gì. 

Nếu trẻ không muốn nói câu gì đó thì ba mẹ cũng không cần thiết phải ép trẻ nói bằng được. Hãy cho trẻ thêm thời gian để sẵn sàng tinh thần và làm tốt hơn. Ví dụ, trước khi đến thăm bà ngoại, mẹ hãy dặn trẻ rằng: “Khi đến nhà bà ngoại, con hãy nói “Cháu chào bà” nhé. Bà chắc chắn sẽ rất vui.” Việc dạy trẻ cách cư xử bắt đầu từ những điều nhỏ nhặt như vậy.

Cách này liên quan đến sự phát triển ngôn ngữ và cảm xúc - xã hội của bé. Để thấu hiểu lĩnh vực phát triển này của bé ba mẹ nên tham khảo chương trình POH ACTI 1-3: Giáo dục Montessori tại nhà với những bài giảng “gỡ rối” cho ba mẹ có con độ tuổi 1-3.

Khuyến khích tương tác lịch sự khi chơi

Ba mẹ không nên kỳ vọng vào sự hoàn hảo khi trẻ tham gia một buổi vui chơi nào đó. Trước lúc đó, ba mẹ hãy cất hết đồ chơi trẻ yêu thích và nói với trẻ rằng trẻ không thể giành hết đồ chơi về mình khi chơi cùng các bạn. Đồng thời, hãy đặt ra các quy định đơn giản như sau:

• Không ai được đánh, đẩy hay gọi tên các bạn còn lại.
• Nếu tất cả cùng thích một món đồ chơi thì phải chơi theo thứ tự, không được tranh giành nhau.
• Mỗi bạn có thể chơi đồ chơi theo cách riêng, miễn là không làm hỏng đồ chơi.
• Ai hành xử thô lỗ sẽ bị nhắc nhở. Nếu không ai chấp hành thì cuộc chơi kết thúc.

Những cuộc cãi vã đầu tiên của trẻ mới biết đi thường xuất phát từ việc chia sẻ đồ chơi. Với trẻ, đồ chơi được coi như là “của cải” mà không ai được phép đụng vào và cũng không muốn san sẻ với ai. Đây là điều trẻ không nên làm và ba mẹ cần dạy trẻ cách chia sẻ để những những cuộc vui chơi của trẻ trở nên hòa đồng hơn.

Cũng giống như người lớn, trẻ cũng rất vui khi được người khác khen ngợi về những điều mình làm tốt. Qua đó, mẹ hãy nhấn mạnh lại những cách cư xử nên và không nên rồi đưa ra các ví dụ cụ thể để trẻ dễ nhớ hơn như “Con nên cho bạn Linh chơi chung búp bê. Chắc chắn bạn ấy sẽ rất vui.” hoặc “ Con không nên giật điều khiển từ tay anh rồi đổi kênh khác đâu nhé!”.

Dạy trẻ em cách ứng xử là một việc cần sự kiên nhẫn và nhất quán. Vì vậy mẹ cần bình tĩnh và sẵn sàng cho những tình huống ứng xử của trẻ với những người xung quanh.

Nguồn: Babycenter